Çocukların 4. yaşlarından itibaren bir podolog tarafından izleme altına alınmaları ergenlik çağında ve gençlik yaşlarında ayak, diz ve kalçalarında ortaya çıkabilecek patolojileri erken teşhis edip, gerekli ortopedik tabanlıklarla önlenmesini sağlayabilir.
Temizlik kurallarına uyulmaması nedeniyle bulaşabilen, omurilikte belirli bir bölgeye yerleşerek alt uzuvlarda hareket engelleyici felce, ender olarak da nefes yolları da dahil olmak üzere genel felce -tétraplégie- yol açan viral bir hastalıktır.
Vücudun gelişmesine olumsuz etki yapması nedeniyle çocuklarda kemik yapısında ağır yapı bozukluğuna sebep olur, bu nedenle «çocuk felci» olarak adlandırılır. Genellikle iki alt uzuv arasında boyut ve uzunluk farklılığı yaratır. Bu farklılık kalça ve bel ağrılarına sebep olacağı gibi ayak altında metatarsal bölgede nasırlaşma yaratarak ağrılara da sebep olur.
Yürüme esnasında ayaklarda gözlemlenebilen içe (valgus) ya da dışa (varus)
doğru olan aks bozuklukları alt uzuvlarda (ayak, diz, bilek, kalça) ve bel kısmında farklı patolojilere neden olabilir (yetişkinlerde içe basma).
Hasta ayağına özel ölçülerde her patoloji için uygun malzemelerle yapılmış ortopedik tabanlık kullanımı hastanın yürüyüşünü ve duruşunu rahatlatır.
Topuk altında, ayak altı tandonlarının (plantar) birleştiği noktada bu tandonların aşırı gerilme nedeniyle iltihaplanıp (fasiit plantar) zamanla bu iltihabın kireçlenerek diken ya da kuş gagası şeklinde bir kemik büyümesi yaratan hastalıktır.
Ayak tandonlarındaki aşırı gerilme-çekme hasta ayağındaki statik patolojiler nedeniyle (pes planus, pes cavus, hallux valgus, valgus medio tarsien ) olabileceği gibi, mekanik patolojiler de (ayak sağlığına uygun olmayan ayakkabı giyimi, düz tabanlı ayakkabı vb…) topuk dikeni ne zemin hazırlarlar.
Klinik bulgulara göre, topuk dikeni hastaları, genellikle, yataktan ilk çıktıklarında attıkları ilk adımlar sırasında ağrı duyarlar, daha sonra kasların ısınması nedeniyle bu ağrılar azalabilir. Hastalar uzun süre oturduktan sonra ayağa kalktıkları takdirde de ağrıları tekrar ortaya çıkar.
Gerekli tedavi uygulanmadığı takdirde topuk dikeni, hastanın topuğuna basmasını engelleyip yürüme sorunları yaratacağından diğer patolojilere de (lombalji, bel agrıları vb… ) sebep olabilir.
Ayak tabanı çukurunun (metatersal - ayak orta kemiğinin), yürüme zorlukları yaratacak şekilde aşırı derecede yüksek olması sendromudur.
6 yaşına kadar kas ve de nörolojik yapının yeterli olgunluğa ulaşmamış olması ve ligamentlerin hala gevşekliklerini koruyor olması nedeniyle bu yaşa kadar herhangi bir tedaviye ; tabanlık, ortopedik ayakkabı vb. ihtiyaç yoktur. Ama tabanı sağlam, topuk yanları sert ve bileği tutacak iyi ayakkabılar kullanılmalıdır.
Ayrıca planter arkı oluşturmaya yardımcı olan çeşitli hareketler yapılmalıdır (ayak parmakları ile küçük boyutlu nesneleri tutmak, ayak parmak uçlarında yürümek vb…).
6 yaşına gelen çocuğun ayaklarında hala pes plano valgus devam ediyorsa ayağa uygun, iç arkı destekleyen, kişiye özel ortopedik tabaklık kullanımı gerekir.
Pes Plano Valgus tedavi edilemediği takdirde ileri yaslarda Valgum diz ( X bacaklılık ), diz artrozu, topuk dikeni, asil tendiniti ve bilek ağrıları riskini arttırır.
Ayak baş parmağının, genellikle genetik veya statik bozukluk nedeniyle içe doğru dönmesi (birinci metatarso falangien ekleminin ayak yapısının içine doğru kayması) halidir.
Geniş, rahat ve topuğu yüksek olmayan ayakkabı giyimi ve de özel ortopedik aletler (hasta ayağına özel orthoplastie aparatları yapımı) ile hastanın rahatsızlığı dayanılabilir en aza seviyeye indirilebilir.
Ameliyat ile düzeltme gerektirmeyecek halux valgus vakalarında, hastanın şikayetine göre farklı tedaviler uygulanabilir :
eğer eklem (1. Metatarso falangien) esnek ise medial kanat içeren kişiye özel ortopedik tabanlık yapımı ile patolojinin ilerlemesi durdurulup, içe doğru olan dönme düzeltilir,
metatars bölgesinde nasır oluşmuş ve ikinci parmak çekiç parmak olma durumuna geliyorsa basınç düşürücü (ARC içeren) kişiye özel ortopedik tabanlık yapılarak nasır üzerine düşen basınç azaltılıp nasır ağrıları geçirilir, ikinci parmak ekstansör tendonunun retraksiyonunu (kısalmasını) engelleyerek çekiç parmak oluşumunun önüne geçilir.
Hallux valgus (içe dönük baş parmak) üzerindeki nasır vakalarında ayakkabının nasır üzerine yaptığı basıncı engellemek için kişiye özel silikon ortoplasti (parmak ortezi) yapılır.
Hallux valgus tabanlıkları ve ortoplasti halux valgus patolojilerinde geriye dönük iyileştirme yapamaz ama bu hastalığa bağlı olan ağrıları (nasır, ligament gerilmesi, tendon retraksiyonu …) en aza indirir.
Hallux rigidus (1 inci MTP ekleminin ankilozu):
Ayak baş parmağının artroz nedeniyle hareket kabiliyetini sınırlı bir şekilde kaybetmesidir.
Ayak plantar arkında tendonların etrafını saran facia tabakasındaki nodüller şeklinde oluşan karşılaşmalardır. Basınç altında ağrı yapabilir. Nodüllerin boyuna ve bulundukları bölgeye göre tabanlık yapılır.
Ayağın ön kısmındaki ayak kemikleri arasında sıkışan sinirlerin ezilip ya da yıpranması nedeniyle oluşan ve çoğunlukla kadınlarda gözlenen bir sendromdur.
Genellikle 3üncü ve 4üncü ayak parmakları ve metatars kemikleri arasından geçen sinir üzerine uygulanan basınç nedeniyle ortaya çıkar.
Ender durumlarda da 2inci ve 3üncü parmaklar arasında da gözlemlendiği de olmuştur.
Konsültasyon sebebi bu bölgedeki şiddetle ağrı ve sonrasında meydana gelen uyuşma ve karıncalaşmadır.
poliartrit romatoid
Spor yapmak her ne kadar sağlığa faydalı olsa da spor yaparken bazı kasların aşırı çalışması tendinit gibi ve eklemlerin de aşırı çalışmasına bağlı olarak artroz gibi eklem hastalıkları orataya çıkabilir.
Aşırı ve sürekli çalışma nedeniyle ortaya çıkabilecek ayak mekaniğindeki arızaları engeller ve eklemlerin ömrünü uzatır. Sporcularda sıkça rastlanan sakatlıkları ortaya çıkmadan giderme ve/veya var olanların tekrar nüksetmemesini sağlar. Sporcunun yere dengeli ve düzgün basmasını sağlayarak ayak ve bacağın vücudun üst kısımları ile daha ahenkli çalışmasına yardımcı olur Performans dayanıklılığı arttırarak spor sonrası yorgunluğu azaltır.
Antrenman tabanlığı
Müsabaka tabanlığı
Diyabet hastalarında kandaki şeker oranının artması (glisemi) kan dolaşımını zorlaştırdığı için yara, tahriş ve çatlakların iyileşmesi normalden daha geç olur.
Diyabet hastaları, özellikle, bacak ve ayak sinir uçlarındaki his kaybı nedeniyle bu uzuvlarda olabilecek en ufak yaralanmalarda erken teşhis ve uygun tedaviyi en çabuk şekilde uygulamadıkları takdirde bu ufak rahatsızlıklar bile tedavisi zor yaralara dönüşür.
Kişiye özel diyabetik ayak tabanlığı yapılırken, diyabetin sebep olduğu hassaslık göz önüne alınarak ayak altındaki bası yerleri podokaptor ile tespit edilir. Aşırı basınca maruz kalan bölgelerdeki yüklenme daha az basınca maruz kalan bölgelere homojen olarak yayılır.
rahat, konforlu, non-tromatizan (amortisör özellikli) malzemeler kullanılarak yapılırken yara olan bölgelerdeki basınç tamamen yok edilirek bir deşarj bölgesi yaratılır.
Diyabet hastalarının, artrit, romatizma, kas ve kemik hastalarının, düzenli spor yapanların, profesyonel olarak spor yapanların, 4 yaşından itibaren çocukların, gelişme çağında olan gençlerin, hamile kadınların ayaklarında olabilecek veya ayaklarında olan rahatsızlıklar nedeniyle ortaya çıkabilecek diğer patolojilerin önlenmesini sağlayacağından yılda en az bir kez bir podolugun gözetiminden geçmeleri gerekir. Yaşı ilerlemiş olan kişilerde, hareketsizlik nedeniyle kan dolaşımındaki düzensizlik, kemik erimesi veya zayıflaması, ayak temizliğinin kendi başına yapılamaması ya da zorlaşması düzenli olarak podolg görülmesi için en önemli nedenlerdendir.
Eklemlerde iki kemik arasındaki kıkırdağın azalıp, yok olmasını takiben oluşan boşluğun yeni kemik yapılanması ile dolmasıdır.
Görüntüsü itibari ile sabit, değişime uğramayan bir yapı gibi görünse bile, her an var olan krondosit (kıkırdak hücreleri) üretimi ile oldukça hareketli bir ortamdır.
Kıkırdak temel yapısının bozulması ya da kıkırdağa aşırı yüklenme artrozun başlıca sebepleri arasında sayılabilir.
Artozun anne-babandan evlatlara geçebilen ırsî bir hastalık olduğu kanıtlanmış olmakla birlikte aşırı kilolu şahıslarda da sıkça görülür.
Genellikle erkeklerde genu varum (parantez bacak) bu durumda iç meniskler asırı basınç altında kalır ve kadınlarda genu valgum (X bacak) bu durumda da dış meniskler asırı basınç altında kalır.
Bu tip diz artrozlarında patalojiye göre iç ya da dış kamalar konarak asırı basınç altında olan meniskte basınç azalması sağlanır ve şok emici (absorban) özellikli malzemeler kullanılarak diz eklemine yerden gelen kötü titreşimlerin ulaşması engellenir. Bu bir koruyucu ve tamamlayıcı tedavi yöntemidir.
Topuk kemiğinin üst-arka kısmının olağan dışı büyüyüp, ayakkabıya sürtünme yoluyla ağrı veren bir çıkıntının oluşmasıdır.
Topuk kemiğindeki bu çıkıntı aşil tandonunun morfolojik yapsını değiştirerek normal çalışmasını etkileyebilir.
Aşil tandonundaki bozukluk (la bourse séreuse) iltihaplanmaya sebep olur.
Çocukların sürekli topuk ağrılarından şikayet etmeleri en önemli klinik bulgudur.
Röntgen çekilerek teşhis edilir. Röntgende kıkırdak yapıda parçalanmalar görülür.
Sever hastalığı tabanlığı aşil tendonunun gerginliğini azaltıp topuğun arka kısmındaki basıncı düşürecek şekilde kişiye özel olarak (absorbant ve amortisant malzemeler ile) yapılır.
Sever hastalığı olan çocukların spor faaliyetleri 6 ay boyunca sınırlandırılmalı veya durdurulmalıdır.
Yürüme sırasında ayak ile zemin arasında tampon görevi yaparak etki-tepki nedeniyle oluşan direnci ve ağrıyı azaltma (şok absorbör - podian impact plus)
Değişik yoğunlukta tabanlık elemanları ile yürüme esnasında ayak ve bacak kaslarına yansıyan mikro titreşimleri yok etme ve topuğun yerle temasında daha konforlu bir zemin sağlama (içinde hava barındıran visko elastik köpükler - kompresibl latex)
Ayakta hem statik hem de mekanik ortopedik bozuklukları düzenler ve ayak altındaki basınç yüzeyini arttırır.